Bạn chắc chắn đã từng mua vé số rồi đúng không? Hay ít nhất
là bạn cũng đã tham gia một trò chơi rút thăm trúng thưởng nào đó? Trong mấy trò
chơi đó, người ta quay các vòng quay, rồi tìm ra một chuỗi các dãy số may mắn.
Nếu vận may bạn đủ nhiều thì bạn sẽ trúng thưởng, tất nhiên rồi ^^. Nhưng có
bao giờ bạn tự hỏi, Việc quay số như vậy có thật sự là đem tới các con số ngẫu
nhiên không? Hay có thể đoán trước được chúng? Thật ra, chọn được một con số ngẫu
nhiên là phức tạp hơn bạn nghĩ rất nhiều, và dưới đây là lý do tại sao.
Sự ngẫu nhiên là gì, tại sao chúng ta cần đến chúng ?
Trước hết chúng ta cần định nghĩa xem sự ngẫu nhiên là gì cái
đã. Theo định nghĩa của trang web nổi tiếng Merriam thì định nghĩa
của ngẫu nhiên chính là: “ sự vô kế hoạch, mục đích hoặc mô hình để xác định
"và" một tập hợp từng yếu tố có xác suất xảy ra như nhau ".
Nghe có vẽ khá đúng với việc chọn những con số may mắn. Khi chúng
ta mua vé số, hoặc tham gia rút thăm trúng tưởng, chúng ta hi vọng rằng tất cả
người chơi có cơ hội thắng là như nhau và tin rằng không có mô hình nào để xác định
được đúng số sẽ xãy ra. Chúng ta luôn tin rằng người chọn số 1 và chọn số 999 đều
có xác xuất trúng thưởng là như nhau. Một con số là 1 cơ hội ^^.
Khi chơi Vietlott nó trở nên còn nên khủng khiếp hơn với số
lượng con số gần như là không thể tính nổi, và việc chọn ra con số may mắn trở
nên ngẫu nhiên hơn bao giờ hết. Bất kỳ điểm yếu nào làm cho các con số trở nên
dễ đoán hơn sẽ khiến trò chơi không còn công bằng cho người chơi và có thể gây
tốn kém khủng khiếp cho các công ty điều hành xổ số. Nói cách khác nếu 1 ai có 1
siêu máy tính có thể đoán được con số đó, thì nhà phát hành xổ số sẽ phá sản.
Mật mã học là một ngành khác dựa vào sự ngẫu nhiên của các
con số. Tính ngẫu nhiên là vô cùng quan trọng để bảo vệ mật khẩu và số thẻ tín
dụng của bạn. Nếu tin tặc có thể đoán được mô hình sinh số ngẫu nhiên đó, chúng
có thể phá vỡ mã hóa, và lấy cắp hàng nghìn Dollar.
Và một ví dụ kinh điển nữa trong lĩnh vực quân sự, đã xảy ra
trong Thế chiến II, là khi Alan Turing tìm cách bẻ khóa những cỗ máy Enigma, thứ
dường như không thể bẻ khóa mà người Đức dùng để mã hóa các mệnh lệnh quân sự.
Mặc dù được cho là vô cùng bảo mật , nhưng bản thân các máy đã có những lỗ hỏng
không ngờ tới mà Turing có thể khai thác để bẻ khóa mã hóa của chúng chỉ trong
vài giờ.
Bộ não con người dỡ tệ trong việc chọn ra một con số ngẫu
nhiên:
Bây giờ hãy chơi 1 trò
chơi, bạn chọn một con số từ 1 tới 10?
Bạn có nó ở trong đầu rồi đúng không nào?
Nếu đó là số 3 hoặc 7, bạn thuộc về đám đông ngoài kia, khá
là nhiều giống như bạn đấy. Não bộ con người không giỏi trong việc chọn ra một
con số ngẫu nhiên. Nếu nó thật sự tốt như vậy thì nó sẽ chọn các con số từ 1 tới
10 với xác xuất là 10% cho mỗi số, và các con số lẽ sẽ chiếm 50%. Nhưng sự thật
là não bộ của chúng ta, một vài con số có vẽ như là “ngẫu nhiên” hơn những con
số còn lại.
Theo
một nghiên cứu được thực hiên bởi đại học Waseda University ở nhật bản. 7 là
con số được chọn lên tới 22.50%, nhiều hơn gấp đôi so với tần xuất 10 % ngẫu
nhiên. Và 3 được chọn tới 16.24%. Số lẽ được chọn nhiều hơn mức bình thường với
tổng số xác xuất là 68.35 %.
1 và 10 thì hiếm khi được chọn vì chúng là những con số nhỏ
nhất và lớn nhất. nghe có vẽ cực đoan đúng không nào ^^. Số chẳn được cảm thấy
là ít “ngẫu nhiên” hơn số lẽ, và số 5 gần như văng khỏi danh sách vì nó nằm chính
giữa. số 9 thì chia hết cho 3, điều này làm chúng có vẽ ít ngẫu nhiên hơn. Điều
này làm cho số 3 và 7 được chọn nhiều nhất. Số 7 thường được chọn nhiều nhất nên
có lẽ nhiều người tin nó là biểu
tưởng của may mắn, hoặc biểu tượng của xui xẻo.
Con người thật sự không hề giỏi trong việc chọn ra các con số
may mắn ngẫu nhiên, do vậy chúng ta cần chọn một phương pháp khác nếu cúng ta
muốn chọn được một con số thật sự ngẫu nhiên.
Sự ngẫu nhiên hoàn toàn là khó để mà đạt được bởi con người:
Hãy tưởng tượng bạn đang đứng trên một tòa nhà cao thật cao,
và thả xuống 100 chiếc máy bay bằng giấy. Bây giờ bạn có thể đoán được cái máy
bay nào sẽ rớt xuống trước không? Nghe có vẽ như không thể đúng không nào, nhứng
cái máy bay đó phải rơi xuống một cách ngẫu nhiên chứ?.
Tuy nhiên, nếu có một thiên tài nào nó, như Pascal chẳng hạn,
viết ra một phương trình hoàn hảo phân tích được tất cả các yếu tố quan trọng,
như trọng lượng từng chiếc máy bay, sải cánh của từng chiếc, sức gió, lực ban đầu
khi máy bay rơi…Thì sao?. Câu trả lời là không hề khó khăn để đoán được cái máy
bay nào sẽ rơi xuống trước.
Một cái nhìn tổng quát hơn, tất cả mọi thứ đều có thể tiên đoán
được và gần như không có gì là ngẫu nhiên cả. Trong ngành vật lý Lượng tử, mọi
thứ diễn ra dựa vào những luật tự nhiên đều có thể được lý thuyết hóa. Một con
số sẽ trở nên ngẫu nhiên hơn nếu có nhiều thông tin và biến số hơn được sử dụng
để tạo ra nó. Với con người, chúng ta không thể tạo ra một con số tự nhiên 100%
được.
Phần lớn các con số ngẫu nhiên được dùng hiện nay được tạo
ra bởi thuật toán “pseudorandomness”. Điều này có nghĩa là phương pháp chọn ra
các con số ngẫu nhiên hoặc các con số may mắn về mặt lý thuyết là có thể đoán được.
Các con số may mắn nào, càng nhiều yếu tố tác động (càng nhiều biến số) thì càng
có vẽ ngẫu nhiên hơn và càng khó đoán hơn. Nhưng không phải là không đoán được.
Chúng ta có thể lấy các con số ngẫu nhiên ở đâu?
Nếu bạn muốn chọn ra một dãy số bất kỳ để chơi xổ số hoặc chỉ
đơn giản là chọn ra một con số ngẫu nhiên để làm gì đó, thì dưới đây là một vài
gợi ý cho bạn:
Random.org: cung cấp nhiều công cụ chọn số ngẫu nhiên cho
các mục đích khác nhau bao gồm xổ số, trình tạo số nguyên và hơn thế nữa.
Nếu bạn
nhập "số ngẫu nhiên" vào Google.com, nó sẽ
cung cấp cho bạn trình tạo số ngẫu nhiên đơn giản.
Stat Trek
cho phép bạn tạo một danh sách các số ngẫu nhiên, dựa trên các biến mà bạn chỉ
định.
Ngoài ra: Các trang web bói toán khác cũng dùng một số thuật toán với
các biến số là “Ngày” “Tháng ““Năm sinh” để chọn ra cho bạn các con số may mắn.
Nhưng tất cả đều dựa trên một thuật toán sinh số ngẫu nhiên, lượng biến số càng
nhiều( them vào”Giờ” “Phút”, thì số sẽ càng ngẫu nhiên, và có lẽ là càng may mắn.